Raster a wektor, czyli dwie twarze grafiki do druku

Co to jest raster i grafika rastrowa?

Z pewnością nie raz przyszło Ci oglądać wykonany w niskiej rozdzielczości lub powiększony obraz graficzny. Te dostrzegalne wówczas małe, kolorowe kwadraciki to piksele. Ich nazwa wywodzi się od angielskiego skrótu: picture element.

Jeden piksel to najmniejsza, niepodzielna jednostka graficzna. Przenosi informacje o kolorze i jasności. Zawarte są one w kanałach barw RGB (Więcej na ich temat przeczytasz tutaj: Kolory RGB a CMYK — poznaj różnicę).

Natomiast raster to matryca (lub siatka) pikseli. Wykorzystuje się go zawsze przy rejestracji obrazu (zdjęcia, wideo, skan). Obrazy rastrowe mają określoną rozdzielczość wyrażoną skrótem dpi (dots per inch) oznaczającym liczbę pikseli przypadająca na jeden cal.

Grafika rastrowa to zatem nic innego jak prezentacja obrazu za pomocą pikseli na urządzeniu wyjściowym, np. monitorze komputera, wyświetlaczu smartfona czy drukarce. Im większa rozdzielczość obrazu, tym większa ilości pikseli i tym mniej zniekształca się grafika, gdy się ją skaluje.

Grafikę rastrową można określić mapą opisywaną przez trzy wartości: kolor, szerokość i wysokość. Współcześnie spotykamy się z nią praktycznie na każdym kroku. Gdzie dokładnie?

Grafika rastrowa — wykorzystanie

Grafika rastrowa wykorzystywana jest najczęściej w fotografii. Obrazami rastrowymi stoją także przeglądarki internetowe — zobaczymy je na stronach internetowych, w serwisach społecznościowych i wszelkich innych zakamarkach sieci wykorzystujących bitmapy czy obrazki w formatach jpg.

Najpowszechniejszym formatem wykorzystywanym w grafice rastrowej jest JPG / JPEG. Wśród innych trzeba wymienić również: BMP, GIF, PNG, TIFF czy edytowalny format PSD. Natomiast popularnymi programami do pracy z grafiką rastrową są: Adobe Photoshop, Gimp oraz Paint Shop Pro.

Grafikę rastrową zobaczymy także w druku. Warto pamiętać, że aby uzyskać wysokiej rozdzielczości wydruk, obraz musiałby się składać z ogromnej liczby pikseli. Mówiąc prościej: musiałby mieć bardzo wysoką rozdzielczość. Taki plik ważyłby naprawdę sporo — od kilkudziesięciu do nawet kilkuset MB (megabajtów).

W związku z powyższym grafika rastrowa nie zawsze polecana będzie do druku cyfrowego czy offsetowego. Drukując takie materiały jak banery, katalogi czy wizytówki z logo firmy, stosuje się raczej grafikę wektorową.

Grafika wektorowa — czym jest wektor?

Większość słyszała o wektorach na lekcjach fizyki. Pierwsze związane z nimi skojarzenie to zwrot i kierunek, które każdy wektor musi posiadać. Niewiele to jednak mówi, gdy próbuje się zrozumieć zasadę działania grafiki wektorowej. Wyjaśnijmy zatem, na czym polega, w możliwie najprostszy sposób.

Grafika wektorowa zwana jest również geometryczną. Wynika to z faktu, że obraz opisany jest w niej z wykorzystaniem:
●    Figur geometrycznych – brył (w grafice 3D), kręgów, krzywych, odcinków itp.
●    Wzorów matematycznych – współrzędnych środka i długości promienia dla okręgu lub współrzędnych końców dla odcinka.

Wśród dodatkowych informacji potrzebnych do stworzenia obrazu są takie wartości jak grubość i kolor linii, kolor wypełnienia figur czy ich stopień przezroczystości.

Grafika wektorowa jest zatem matematycznym zapisem, zawierającym informacje o kształtach i krzywych. Poszczególne elementy obrazu projektuje się na podstawie konkretnych wartości, proporcji oraz układów. Dzięki temu obraz można swobodnie skalować.

Wykorzystanie grafiki wektorowej

Możliwość skalowania sprawdza się idealnie przy projektowaniu logo, przygotowywaniu plików do druku (bilety, druki sztancowe, zakładki, zaproszenia i inne) czy wyświetlania ikon na urządzeniach mobilnych. Projekt w postaci wektorowej możemy w łatwy sposób powiększać lub zmniejszać bez utraty jakości.

Najpopularniejsze formaty wykorzystywane w grafice wektorowej to: AI, CDR, EPS, PDF, SVG (głównie na potrzeby stron internetowych i aplikacji mobilnych). Zapisywane są w nich pliki wektorowe, które mogą być odczytywane tylko przez specjalistyczne programy (np. Adobe Illustrator, Corel Draw oraz wspominany wcześniej Adobe Photoshop). Plik wektorowy waży o wiele mniej niż rastrowy, stąd też poleca się go do druku.

Zalety grafiki rastrowej

●    Umożliwia przedstawianie bardzo złożonych obrazów w prosty sposób, za pomocą siatki bitmapowej.
●    Oferuje głębokość detali pozwalającą uzyskać m.in. precyzyjne cieniowanie.
●    Wykorzystuje najbardziej powszechne i najprostsze formaty zapisu zdjęć i obrazów — większość projektów zapisywanych jest w formacie JPG, GIF czy PNG.
●    Otwiera pole precyzyjnej edycji grafik, ponieważ składają się one z tysięcy pikseli, z których każdy jest w pełni edytowalny.

Wady grafiki rastrowej

●    Nie jest skalowalna. Nie nadaje się zatem np. do projektowania logo czy innych elementów, których wymiary zamierzamy w dalszym bądź bliższym okresie modyfikować, ponieważ wówczas obraz staje się niewyraźny.
●    Dobrej jakości pliki rastrowe mają dużą wagę. Stąd też grafiki rastrowej nie poleca się w przypadku projektów do druku jak plakaty, ulotki składane czy roll-up.
●    Wymaga kompresji, która może spowodować straty jakości.
●    Czasochłonny proces projektowania związany z wycinaniem poszczególnych fragmentów kompozycji.

Zalety grafiki wektorowej

●    Grafika wektorowa umożliwia nieograniczone skalowanie. Jeśli drukujesz np. materiały reklamowe — bloczki samokopiujące, bony i vouchery, plakaty wielkoformatowe czy ulotki — sprawdzi się idealnie.
●    Pliki wektorowe ważą o wiele mniej od plików rastrowych.
●    Kompaktowy zapis widoczny zwłaszcza w przypadku prostych grafik. Podczas gdy rastrowy odpowiednik dla każdego projektu musi zapisać wszystkie dane o pikselach, elementy wektorowe zapisywane są jedynie w formie koordynatów obiektów oraz ich kolorów.
●    Edytowalność — w formatach obsługiwanych przez rastry (formaty JPG, PNG i inne) pliki są spłaszczane i nie można ich edytować po finalnym zapisie. Wektory umożliwiają taką edycję — wystarczy w tym celu otworzyć plik w dedykowanym programie.

Wady grafiki wektorowej

●    Grafika wektorowa nie nadaje się do opisu fotorealistycznych zdjęć. Wówczas bowiem wymagana jest szczegółowość, którą oferują wyłącznie piksele.
●    Projektów w wektorach nie wykorzystasz do tworzenia prostych kształtów, gdy chcesz precyzyjnie pracować z takimi efektami jak rozmycie czy cieniowanie.

Jak przekształcić rastry na wektory?

Czy można zmienić grafikę rastrową na wektorową? Odpowiedź brzmi: Tak. Potrzebny będzie Ci do tego odpowiedni program, np. Adobe Illustrator. Oto działania, które powinieneś w nim wykonać.
1.    Zaimportuj grafikę rastrową do programu.
2.    Sprawdź panel obrysu obrazu, który pojawi się, gdy zaimportujesz grafikę. Podejrzyj status grafiki lub odpowiednio ją osadź.
3.    Rozwiń listę opcji i skorzystaj z tych, które okażą się pomocne w obróbce grafiki. Musisz zdać się na własne umiejętności, w zależności od tego, jaki obraz obrabiasz.
4.    Po skończonej pracy zapisz projekt. Jeśli zamierzasz go wysłać do druku, sprawdź wytyczne drukarni.

Podsumowanie — wektor czy raster?

Kiedy wykorzystać rastry, a kiedy wektory?

Pierwszy rodzaj grafiki sprawdzi się, gdy interesuje Cię możliwie najwyższa szczegółowość wydruku. Mowa przede wszystkim o druku fotografii. Rastry wykorzystuje się w bardziej złożonych projektach do druku cyfrowego, gdzie ilość kolorów nie jest ograniczona, a mały rozmiar pikseli determinuje głębię detali.

Grafikę wektorową wykorzystaj wszędzie tam, gdzie potrzebne Ci będzie skalowanie (np. projektując logo, schemat techniczny, font). Jej zaletami są mała waga pliku, jego edytowalność oraz kompaktowy zapis. Dzięki nim doskonale nadają się do prostych projektów do druku, gdzie precyzja fotograficzna nie jest tak istotna.

Masz pytania? Szukasz drukarni, która zadba o wysoką jakość wydruku Twoich materiałów, rozumiejąc Twoje potrzeby? Skontaktuj się z nami już teraz.