Okładka broszurowa, twarda a miękka

Miękka oprawa nie jest tym samym, co miękka okładka!

A twarda oprawa nie jest tym samym, co twarda okładka. Ktoś, kto nie interesuje się poligrafią, zazwyczaj używa powyższych terminów zamiennie, aby po prostu opisać rodzaj okładki. Jest to jednak błąd. Okładka nie jest synonimem oprawy.

Aby wytłumaczyć podstawowe różnice pomiędzy powyższymi, posłużymy się kilkoma prostymi definicjami.

W bardzo dużym uproszczeniu produkty poligraficzne dzielą się na trzy główne kategorie. Są to:

• Druki luźne – na przykład foldery, ulotki, plakaty, broszury reklamowe, codzienne gazety czy wizytówki. Składają się one z jednej lub kilku kartek o określonym formacie, które nie są ze sobą w żaden sposób połączone. Kartki w drukach luźnych mogą być jednak zginane (np. ulotki składane).
• Druki łączone – poszczególne kartki są ze sobą połączone, na przykład zszywkami albo klejem. Tego typu publikacje nie mają jednak standardowej, czterostronicowej okładki, wykonanej w osobnym procesie technologicznym. Katalog klejony lub katalog szyty może być drukiem łączonym. Tradycyjna książka nim nie jest, ponieważ jej okładka jest wykonana w osobnym procesie technologicznym.
• Oprawy – druki składające się z okładki wykonanej w osobnym procesie technologicznym oraz papierowego wkładu, którym może być na przykład wnętrze książki. Innymi słowy oprawa = wkład + okładka.

Podsumujmy zatem:

Okładka jest jedną z dwóch części składowych oprawy. Twarda oprawa to wkład w twardej okładce, miękka oprawa – wkład w miękkiej okładce.

Przyjrzyjmy się teraz najważniejszym różnicom pomiędzy obydwoma rodzajami opraw.

Oprawa twarda – ekskluzywna i wytrzymała

Jeżeli weźmiemy do ręki książkę w twardej oprawie, natychmiast zauważymy kilka charakterystycznych cech takiej publikacji.

•  Okładka książki pokryta jest okleiną. Zazwyczaj jest to gładki, błyszczący papier, ewentualnie materiał przypominający płótno. Niekiedy do dodatkowego zabezpieczenia okładki używa się papierowej obwoluty.
•  Grzbiet książki jest usztywniony wąskim pasem tektury. Zazwyczaj z tego samego rodzaju tektury wykonane są okładki.
•  Wkład książki – czyli po prostu zadrukowane strony – może być szyty lub klejony. Arkusze wkładu, które są szyte nićmi introligatorskimi, tworzą tzw. składki.
•  Wkład i okładka są ze sobą połączone wyklejką.

Dobrze wykonana oprawa twarda różni się od miękkiej przede wszystkim trwałością i swego rodzaju ekskluzywnością. Twarde oprawy mają jednak swoją cenę. Ta sama publikacja w miękkiej, kartonowej okładce, jest zazwyczaj o wiele tańsza od wydania w okładce twardej.

Oprawa broszurowa, czyli publikacja w miękkiej okładce

Terminem "oprawa broszurowa" określa się zazwyczaj książki, które mają miękką okładkę. Nazwy tej można użyć również w kontekście innych publikacji, takich jak wielostronicowe materiały promocyjne (np. katalogi produktowe). Ważne jedynie, aby okładka takiej publikacji powstała w oddzielnym procesie technologicznym.

Miękka okładka jest zadrukowanym arkuszem sztywniejszego i grubszego niż środki papieru (np. kartonu), w którym umieszcza się klejony lub szyty wkład. Jej boczne krawędzie mogą być zakończone charakterystycznymi skrzydełkami. Można na nich nadrukować dodatkowe informacje wydawnicze czy notkę biograficzną o autorze danej publikacji. Skrzydełka mogą również pełnić rolę zakładek, którymi zaznacza się postęp czytania.

Książka lub jakakolwiek inna publikacja wydana w miękkiej oprawie jest zazwyczaj lżejsza od analogicznej publikacji wydanej w oprawie twardej. A także tańsza i bardziej poręczna. Poradniki czy beletrystyka są świetnym przykładem druków, w przypadku których oprawa miękka sprawdza się idealnie.

Wady wydań w miękkiej oprawie? Przede wszystkim ich grzbiety, które mają tendencję do łamania się. Minusem może być również ogólne wykonanie takiej publikacji, która z definicji jest mniej trwała, niż analogiczna publikacja w twardej oprawie.

Druk w miękkiej czy twardej oprawie – które rozwiązanie jest lepsze?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie.

• Literatura poradnikowa to najczęściej miękkie okładki
• Druk podręczników szkolnych to także z reguły "wykończenie miękkie".
• Podobnie jest z publikacjami o charakterze sprzedażowym, na przykład katalogami produktów.
• Literaturę piękną oraz szeroko rozumianą beletrystykę publikuje się zarówno w wydaniu broszurowym, jak i w twardej oprawie.
• Do druków okolicznościowych, na przykład albumów rodzinnych lub pamiątkowych, w zasadzie zawsze używa się twardej okładki.
• Identycznie jest z pracami licencjackimi, magisterskimi itp.
• A także z książeczkami dla najmłodszych; do druku okładek oraz stron często używa się wytrzymałej tektury.

Decyzję o wyborze rodzaju okładki do naszej publikacji zawsze warto skonsultować z wydawnictwem, które przedstawi kosztorys całej operacji. Natomiast jeżeli decydujemy się na self-publishing, wówczas warto poprosić o radę specjalistów z drukarni. Pomogą oni dobrać rodzaj okładki adekwatnie do budżetu, którym dysponujemy.