Czy można sprawdzić kolory na monitorze przed wydrukiem?

Dlaczego na ekranie monitora lepiej nie weryfikować kolorów druku?

Istnieje kilka istotnych aspektów, które należy wziąć pod uwagę, by zrozumieć, dlaczego monitor nie jest najlepszym narzędziem do oceny koloru wydruku. Poniżej pokrótce omówimy każdy z nich.

Przestrzeń barwna CMYK a kolory RGB

Monitory wyświetlają kolory w przestrzeni RGB (ang. Red, Green, Blue). Oznacza to, że używają trzech kolorów bazowych – czerwonego, zielonego oraz niebieskiego – do tworzenia całego spektrum widzialnych barw. Druk wykorzystuje natomiast kolory CMYK (ang. Cyan, Magenta, Yellow, blacK / Key Colour), które są lepiej dostosowane do procesu drukowania na papierze.

Konwersja z palety RGB do kolorów CMYK może powodować różnice w odcieniach. Wynika to z ograniczeń gamutu kolorów w obu przestrzeniach. Monitory, zwłaszcza te niewyspecjalizowane, nie są w stanie dokładnie wyświetlić kolorów, które będą uzyskane na wydruku.

Szczegóły związane z kolorami w druku opisaliśmy szerzej w tym artykule: Przewodnik po kolorach CMYK. To warto wiedzieć!

Kalibracja monitora

Kalibracja monitora pozwala dostosować kolory wyświetlane na ekranie pod standardowe profile kolorystyczne, dzięki czemu lepiej odwzorowują rzeczywiste barwy. Wyświetlacze cyfrowe bez odpowiedniej kalibracji mogą przekłamywać kolory, co wprowadza projektanta w błąd w kontekście tego, jak ostatecznie będą prezentować się kolory wydruku. Proces kalibracji można przeprowadzić z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania i sprzętu takiego jak spektrofotometry, które dokładnie mierzą sposób wyświetlania barw przez monitor.

Wpływ oświetlenia na percepcję kolorów

Kolejnym czynnikiem wpływającym na postrzeganie kolorów jest oświetlenie otoczenia. Standardem podczas kalibracji i oceny kolorów powinna być praca przy naturalnym świetle dziennym, którego temperatura wynosi około 5000 Kelwinów. Niestety wiele osób pracuje przy sztucznym świetle żarówki o różnych temperaturach barwowych, a to przekłada się na sposób, w jaki postrzegają barwy.

Przykładowo, światło o temperaturze 3500 K wzmacnia barwę żółtą. Z kolei światło o temperaturze 6500 K wzmacnia barwę niebieską. Takie i wiele innych różnic w oświetleniu mogą powodować, że kolory na monitorze wydają się inne niż w rzeczywistości.

Profile kolorystyczne drukarni

Wydruk kolorowy stanowi jedynie odbicie obrazu z pliku komputerowego. Każda drukarnia posiada profile kolorystyczne dostosowane do różnych typów papieru. Przykładowe profile w JKB Print (podobnie jak w przypadku większości polskich oraz europejskich drukarni) to np.:

• Coated FOGRA51 / PSO Coated v.3 lub z Coated FOGRA39 / ISO Coated – dla papierów powlekanych (np. kreda mat, kreda połysk);
• Uncoated FOGRA52 / PSO Uncoated v.3 lub z Uncoated FOGRA29 / ISO Uncoated – dla papierów niepowlekanych (np. papier offsetowy).

Aby uzyskać realistyczne odwzorowanie kolorów, zawsze wykonujemy symulację druku z uwzględnieniem poszczególnych profili oraz papieru, na jakim będziemy drukować.

Znaczenie papieru

Odcień papieru ma znaczący wpływ na postrzeganie kolorów. Papiery powlekane i niepowlekane różnią się nie tylko strukturą, ale także zdolnością do odzwierciedlania kolorów. Np. na papierze powlekanym barwy są bardziej intensywne, niż na papierze niepowlekanym (np. papier offsetowy), ponieważ takie podłoża są odporniejsza na absorpcję farby. Papiery niepowlekane mogą nieco tłumić barwy, co sprawia, że są one mniej intensywne, ale bardziej naturalne. Jeszcze inaczej zachowują się kolory w przypadku papierów nietypowych, np. naturalnie barwionych wariantów ekologicznych.

Jak można poprawić dokładność oceny kolorów na monitorze?

Aby zminimalizować błędy w ocenie kolorów, pracuj przy naturalnym świetle dziennym lub przynajmniej świetle do niego zbliżonym. Warto też wyłączyć wszelkie tryby monitora, które mogą wpływać na wyświetlane kolory. To np. filtry światła niebieskiego, tryby nocne czy ustawienia do gier.

Innym rozwiązaniem jest kalibracja monitora. Może ją dla Ciebie przeprowadzić zewnętrzna firma lub specjalista, możesz ją także przeprowadzić samodzielnie, korzystając ze specjalistycznego programu (np. Adobe Acrobat w wersji płatnej) umożliwiającego symulację druku oraz załadowanie profili kolorystycznych itp. (o tym, jak przeprowadzić kalibrację monitora, przeczytasz tutaj: Kolory projektu a kolory wydruku).

Pamiętaj też, że:

1. Nawet z najlepszym oprogramowaniem do kalibracji na podświetlonym ekranie monitora barwy zawsze będą się nawet minimalnie różnić od tych, jakie otrzymasz w rzeczywistości.
2. Po kalibracji monitora uzyskasz bardziej realne odwzorowanie barw, jednak niekoniecznie będziesz podczas niego zadowolony podczas oglądania filmów czy grania w gry.

Użyteczne alternatywy – proof cyfrowy i wydruk próbny

Wydruk próbny

Jeśli chcesz przekonać się, jak w rzeczywistości prezentować się będą Twoje foldery, ulotki czy broszury, zleć nam wydruk próbny. To wykonanie fizycznego prototypu Twojego projektu – już od 1 sztuki. Jeśli przygotowujesz bardziej złożony projekt, np. katalogi, książki lub czasopisma, i chcesz zaoszczędzić, to możemy dla Ciebie przygotować wydruk próbny samej okładki i wybranych stron środka. Napisz do nas, jeśli przygotowujesz się do realizacji większego nakładu, a niewykluczone, że zrobimy dla Ciebie wydruk próbny z dużym rabatem lub w cenie głównego zamówienia.

Wydruk próbny wykonywany jest metodą cyfrową na określonej maszynie drukującej. Wynika z tego kilka istotnych kwestii, o których warto pamiętać, by nie być zaskoczonym.

1. Jeśli wydruk docelowy wykonywany jest inną technologią, niż druk cyfrowy (np. offset), to pomiędzy próbnym a finalnym wydrukiem mogą pojawić się minimalne różnice kolorystyczne.
2. Gdy wydruk docelowy wydruk jest wykonywany tą samą technologią druku, ale na innej drukarce, kolory także mogą się od siebie nieznacznie różnić. Wynika to z tego, że każda maszyna ma swoje „odchylenia” – jedna nieco bardziej „faworyzuje” Magentę, inna Cyan itd.
3. Na precyzyjne odwzorowanie kolorów w druku wpływa wiele czynników, np. zużycie poszczególnych elementów maszyny, temperatura i wilgotność powietrza, odchylenia kolorystyczne papieru, który dostarczyła hurtownia itd. Im większy odstęp czasowy dzieli wydruk próbny od docelowego, tym większa szansa, że między wersją finalną a testową wystąpią lekkie różnice. To zjawisko naturalne. Mimo to nasze maszyny są regularnie serwisowane przez autoryzowany serwis oraz kalibrowane tak, by możliwie najlepiej odwzorowywać kolory projektu.

Proof cyfrowy

Proof cyfrowy jest wzorcem kolorystycznym, który zapewnia możliwość obejrzenia wzorowego odwzorowania kolorystycznego projektu. Sprawdza się najlepiej w przypadku papierów standardowych (np. papier offsetowy, kredowy itd.). Wykonywanie go dla podłoży niestandardowych nie ma sensu.

Proof cyfrowy realizowany jest z wykorzystaniem druku atramentowego, na ploterze drukującym, dzięki czemu może dobrze odwzorować np. przejścia tonalne i lekkie krycia kolorem, które niekoniecznie właściwie wyjdą w druku docelowym. Ponieważ obejmuje gamutem kolorystycznym całą przestrzeń barwną CMYK i profilu kolorystycznego. Nie bierze poprawki na ewentualne ograniczenia gamutu danej technologii druku lub konkretnej maszyny drukującej.

Podsumowanie

Monitor nie jest idealnym narzędziem do oceny kolorów wydruku. Mimo to istnieją sposoby, które pozwalają na zminimalizowanie błędów w ocenie: kalibracja monitora, oprogramowanie pozwalające wgrać profile kolorystyczne czy wykonanie wydruku próbnego lub proofu cyfrowego. Pamiętaj, że mimo wszystko na druku docelowym, mogą pojawić się minimalne różnice kolorystyczne, dlatego wszelkie szczegóły warto przeanalizować i omówić ze specjalistą.