Jak zrobić okładkę na książkę. Praktyczny poradnik projektanta

Okładka na książkę – od czego zacząć projekt?

Określenie, że nie ocenia się książki po okładce, możemy dziś śmiało — mówiąc literackim językiem — schować między bajki. Niezależnie od tego, czy w grę wchodzi światowej klasy beletrystyka, czy proste poradniki. Większość czytelników przed zakupem zwraca uwagę właśnie na okładkę. Podobnie jak banery, plakaty czy ulotki, stanowi ona podstawowe narzędzie marketingowe każdego wydawnictwa.

Efekt końcowy projektu (tzn. właściwa okładka do druku czy wydania książki w Internecie) odgrywa decydująca rolę w sprzedaży. Dziś okładka powinna trafiać nie tylko do czytelników odwiedzających stacjonarne księgarnie, lecz również do użytkownika internetowego.

Nie bez powodu grafikę projektuje się tak, by okładka dobrze prezentowała się na urządzeniach mobilnych, w mediach społecznościowych (Facebook, YouTube) czy na tzw. miniaturach (awatarach). Pomysły na okładkę mogą być naprawdę różne. Niekiedy warto pokusić się o coś nietuzinkowego, innym razem postawić na sprawdzony szablon.

Każdy grafik ma swoje sposoby oraz wolność twórczą. Jednak szczególnie gdy utwór ma iść do druku, okładkę należy zaprojektować według kilku określonych wytycznych.

Jak zaprojektować okładkę książki do druku?

Obecnie książki wydawane są drukiem, cyfrowo (jako e-booki) oraz w formie audiobooków. W tym artykule skupimy się na pierwszym przypadku. Odniesiemy się wyłącznie do okładek, zwracając uwagę na elementy ważne z perspektywy każdej drukarni.

Przestrzeń kolorów

Wysyłając fizyczną wersję książki do drukarni, na początku musisz pamiętać o jednej istotnej rzeczy. To przestrzeń kolorów. Dla projektów cyfrowych wyświetlanych na urządzeniach elektronicznych (smartfon, tablet, monitor komputera) będzie to środowisko RGB, dla druku – kolory CMYK.

Więcej o tych przestrzeniach dowiesz się tutaj: Kolory RGB a CMYK – poznaj różnicę. Ciekawym rozwiązaniem bywa również paleta Pantone, z której pomocą wykonuje się oryginalny druk personalizowany, materiały szkoleniowe dla firm czy plakaty wielkoformatowe.

Format i rozmiar

Niestety, nie da się wskazać uniwersalnych wartości powyższych wskaźników. Każda okładka rządzi się swoimi prawami i uzależniona jest od wielu czynników (np. długości książki), dlatego najlepiej skontaktować się z wybraną drukarnią jeszcze przed rozpoczęciem projektu.

Elementy okładki

Każda okładka posiada część przednią (front) i tylną oraz grzbiet. W trakcie publikacji okładkę drukuje się arkuszami. Potem najczęściej są one foliowane i wraz z blokiem książki trafiają do oklejarki.

Okładka książki a rodzaj oprawy

Warto pamiętać, że do podstawowych rodzajów opraw zaliczamy oprawę miękką oraz twardą. W pierwszej łączy się środki z papierową okładką, a następnie przycina na wymiar. W drugiej środki łączy się z tekturową okładką, która wcześniej jest oklejana papierem, skórą lub innym syntetycznym materiałem.

Projektując okładki książek, warto pamiętać, że nie wszystko, co widzimy w projekcie, będzie widoczne w wersji fizycznej. Plik graficzny zawiera zwykle więcej elementów, na które potencjalny czytelnik nawet nie zwraca uwagi. Jednak Ty jako projektant musisz o nich pamiętać.

Czytaj też: Rodzaje opraw książek – prosty przewodnik dla każdego

W zależności od oprawy, projektując okładkę , musisz wziąć pod uwagę 5 elementów:
1.    Front (strona przednia).
2.    Tył.
3.    Grzbiet.
4.    Margines.
5.    Spady drukarskie.

Dodatkowy element, występujący wyłącznie w przypadku okładek twardych, to wpalenie, określane również jako zgięcie. Odnosi się do obszaru znajdującego się między stronami okładki a jej grzbietem. Omówmy teraz krótko poszczególne elementy projektu.

1. Jak zaprojektować front?

Na przedniej stronie znajdują się tytuł, imię i nazwisko autora oraz ewentualne informacje dodatkowe (nazwa serii, podtytuł, sentencja itp.). To właśnie ten element ma przekonać czytelnika do zakupu. Projektuj go dowolnie, pamiętając o pracowaniu w środowisku CMYK oraz aby właściwie ustawić wymiary.

2. Tył okładki

Równie ważna jest tylna strona okładki. Najczęściej umieszcza się na niej krótki opis fabuły, informacje o autorze czy opinie recenzentów. To drugi element, na który zwraca uwagę czytelnik, sprawdzając, czy książka będzie dla niego interesująca.

Przednia i tylna strona okładki wchodzą w skład pola bezpiecznego – przestrzeni, gdzie umieszcza się wszystkie ważne elementy, które nie mogą ulec obcięciu w procesie obróbki introligatorskiej.

3. Grzbiet książki – jak dobrać jego grubość?

Są na to dwa sposoby.

Pierwszy to podanie drukarzowi liczby stron i gramatury papieru. Wówczas wykona on obliczenia za Ciebie.

Drugi sposób to porównanie. Jeśli masz pod ręką publikację wydrukowaną na porównywalnym papierze, zawierającą taką samą liczbę stron, jak w Twojej książce, po prostu zmierz grubość grzbietu. Możesz to zrobić linijką.

Jeśli chcesz być naprawdę precyzyjny, sięgnij po suwmiarkę. Pierwszy sposób jest zdecydowanie prostszy, prawda?

4. Margines

Stanowią bezpieczną przestrzeń, na której nie umieszcza się żadnych ważnych elementów okładki książki. Mogą, ale nie muszą zostać obcięte w procesie obróbki. W projekcie najlepiej ustalić ich wartość na około 10 mm.

5. Spady

Projekt okładki powinien uwzględniać spady. Zwykle jest to co najmniej 5 mm z każdej strony. W przypadku twardej oprawy spady powinny być większe – najczęściej 18 mm.

Więcej o spadach oraz ich ustawianiu dowiesz się tutaj: Czym są spady drukarskie i jak je ustawić?

Tytuł książki na okładce. Jak powinien wyglądać?

W publikacji Podstawy techniki wydawniczej drukarz i bibliolog Filip Trzaska zwraca uwagę, że wydawcy powinni starać się zawsze na grzbiecie okładki przede wszystkim nazwę autora i tytuł książki. W przypadku znanych pisarzy pierwszy z elementów niejednokrotnie przeważa nad drugim. Nie ulega jednak wątpliwości, że to właśnie tytuł stanowi kluczowy element frontu okładki książki.

Istnieje kilka istotnych wskazówek odnośnie projektowania tytułów na okładki książek.

Po pierwsze, tytuł powinien współgrać z koncepcją całej okładki bądź serii wydawniczej. Mowa o doborze fontu (czcionki), jego rozmiarze oraz kolorystyce.

Po drugie, tytuł musi być na tyle duży i wyraźny (czytelny). Dzięki temu łatwiej czytelnicy łatwiej go dostrzegą w witrynie księgarni czy na półce sklepowej.

Po trzecie, tytuły musi odróżniać się od reszty elementów grzbietu – imienia i nazwiska autora czy sentencji. Tak, aby by widać, że stanowi kluczowy element przedniej strony okładki. Dzięki temu momentalnie przyciąga wzrok czytelników.

Skąd wziąć zdjęcia do okładek?

Żyjemy w kulturze wizualnej. Oznacza to, że częściej zwracamy uwagę na obraz niż na tekst. Odpowiednio dobrane zdjęcia potrafią zachęcić czytelnika do zakupu, a dobrane nieumiejętnie — skutecznie go odstraszyć. Dlatego też, projektując okładkę, poświęć odpowiednio dużo czasu na właściwy dobór zdjęcia (lub kilku z nich).

Skąd wziąć zdjęcia na okładkę? Cały wachlarz darmowy i płatnych grafik do wykorzystania oferują popularne serwisy ze zdjęciami. W zależności od licencji możesz je używać bądź modyfikować na potrzeby swojego projektu. Oto kilka stron, z których bazy warto skorzystać:

●    Pixabay
●    Pexels
●    Unsplash
●    Flickr

Jak przygotować materiały do wysłania

Jeśli Twoja książka i okładka trafią do druku, musisz pamiętać, żeby odpowiednio przygotować pliki do wysłania. Każda drukarnia ma swoje standardy i wymaga ich przestrzegania. Najczęściej należy dostarczyć grafiki zoptymalizowane do przestrzeni kolorów CMYK, w formacie PDF, odpowiednio ustawiając marginesy, spady itp.

Wytyczne naszej drukarni poznasz tutaj: Jak przygotować pliki do druku.

Masz pytania? Potrzebujesz usług doświadczonej drukarni internetowej i stacjonarnej, która zrozumie Twoje potrzeby? Skontaktuj się z nami już teraz. Zapewniamy wysokiej klasy druk cyfrowy, offsetowy i wielowymiarowy.