Jak powstaje książka w oprawie klejonej? Od projektu po oprawę

Zanim ruszą maszyny, czyli czynności przygotowawcze

Zanim książka trafi do druku, a potem do introligatorni, przechodzi przez szereg czynności przygotowawczych. Zaliczają się do nich przede wszystkim:

1. skład książki – przygotowanie i ułożenie tekstu;
2. projekt graficzny – zaprojektowanie grafik i szaty wizualnej (layout)
3. ustalenie pozostałych parametrów druku (np. nakład, sposób oprawy, format, zadruk itp.)

Na potrzeby tego artykułu załóżmy, że powyższe procesy masz już za sobą. Jeśli potrzebujesz je zgłębić, to sprawdź nasze wcześniejsze wpisy:

• Ile kosztuje wydanie książki krok po kroku?
• Czwórka tytułowa. Czym jest, co zawiera i jak ją zaprojektować?
• Jak zrobić okładkę na książkę. Praktyczny poradnik projektanta

Załóżmy także, że dla lepszego zobrazowania tematu artykułu skupimy się na druku książki w oprawie klejonej.

Wybór technologii druku książki

Mając gotowy projekt, musisz ustalić, w jakiej technologii drukowana będzie Twoja książka. Zwykle dobiera się ją w zależności od nakładu. Przy mniejszych nakładach polecaną technologią jest druk cyfrowy. Przy większych sprawdza się offset.

Dlaczego?

Podyktowane jest to tzw. kosztem ustawienia druku. Odnosi się on do początkowych  nakładów finansowych na przygotowanie maszyn drukarskich, narzędzi i innych zasobów niezbędnych do rozpoczęcia procesu druku.

Głównym wskaźnikiem opłacalności jest tutaj koszt ustawienia druku. To początkowe nakłady finansowe związane z m.in. przygotowaniem maszyn drukarskich, narzędzi i innych zasobów niezbędnych do rozpoczęcia procesu druku. Koszt ten kształtuje się inaczej dla druku cyfrowego, a inaczej dla druku offsetowego.

Druk cyfrowy nie wymaga przygotowywania form drukowych, dlatego okazuje się korzystny dla krótkich nakładów i projektów na żądanie (np. druki personalizowane, identyfikatory, dyplomy i certyfikaty). Inaczej dzieje się w przypadku technik tradycyjnych, takich jak offset. Druk offsetowy ma zdecydowanie wyższy koszt ustawienia druku, jest on jednak rekompensowany przy dużych nakładach gwarantujących niski koszt jednostkowy druku. To dlatego offset wykorzystuje się chętnie zwłaszcza dla materiałów produkowanych masowo, takich jak bloczki reklamowe, papier firmowy, ulotki czy bloczki wielokopie.

Może się również zdarzyć, że książka będzie drukowana w technologii mieszanej (np. środek w cyfrze, a okładki w offsecie lub odwrotnie). Ostateczna decyzja zależy od indywidualnych potrzeb naszego Klienta oraz poszczególnych parametrów zlecenia. Jeśli chcesz wiedzieć, jaka technologia druku najbardziej Ci się opłaci (drukując nie tylko książki, ale i broszury, plakaty czy foldery reklamowe), to skorzystaj z prostego kalkulatora wyceny zleceń na naszej stronie. Znajdziesz go na podstronie kategorii każdego z produktów.

Przygotowanie do druku cyfrowego lub druku offsetowego

Wiedząc już, w jakiej technologii drukowana będzie Twoja książka, musisz przygotować plik przesłany do druku. Jak zrobić to właściwie, wyjaśniliśmy tutaj: Drukarnie internetowe. Jak przygotować pliki do druku? Jeśli masz to już za sobą, to Twój projekt trafia do naszej drukarni. Tam, w zależności od wskazanej technologii druku, przechodzi przez kilka etapów.

Gdy Twoja książka będzie drukowana cyfrowo, proces przygotowania do druku odbywa się w całości na komputerze. Najpierw plik jest weryfikowany przez nasz system. Potem sprawdzają go jeszcze nasi specjaliści. Dzięki temu możemy wychwycić ewentualne błędy, które maszyna nie zawsze jest w stanie wykryć.

Po pozytywnej ocenie plik trafia na serwer druku, czyli tzw. RIP (Raster–Image–Processor) konwertujący obrazy wektorowe na obrazy rastrowe. Przetworzony plik trafia do drukarki cyfrowej i jest gotowy do druku.

W druku offsetowym przygotowanie przebiega tak samo, ale do etapu przesłania pliku do RIP. Trafia on stamtąd nie bezpośrednio do drukarki, ale do naświetlarki CTP (Computer to Plate, czyli w wolnym tłum. na pol.: z komputera na płytę), która wypala plik na matrycach (płytach drukarskich) – każdy kolor na osobnej płycie. Po przygotowaniu matrycy następuje optymalizacja specjalistycznej maszyny offsetowej odpowiedzialnej za prawidłowe umieszczenie tekstu na arkuszach oraz dopasowanie ilości i jakości farby. Po takim przygotowaniu książka może być drukowana.

Druk książki w oprawie klejonej

Druk cyfrowy książek odbywa się bezpośrednio z pliku. Używa się w nim tonera (druk laserowy) albo atramentu (druk atramentowy). Druk monochromatyczny odbywa się bardzo często na osobnych maszynach przystosowanych do taniego druku czarno-białego. W przypadku niektórych rozwiązań atramentowych druk czarno-biały wykonywany jest na tych samych maszynach, co kolorowy, jednak jest to opcja mniej opłacalna, a zatem rzadziej wykorzystywana.

Inaczej proces druku przebiega w offsecie. Używa się w nim farb drukarskich, a obraz nie jest drukowany bezpośrednio na papierze, ale trafia najpierw na matrycę drukarską i stamtąd na arkusz. Cały proces gwarantuje wysoką jakość i precyzję obrazu. Zanim książki trafią do obróbki, farba nałożona na papier musi zostać utrwalona (a mówiąc prościej: powinna dobrze wyschnąć).

Oprawa książki w introligatorni

Po wydrukowaniu książki trafiają do introligatorni, czyli warsztatu, w którym poddaje się je obróbce. Proces przeprowadza się oddzielnie dla środków i okładki. Różni się też w zależności od wybranej technologii druku. W ostatnim etapie łączy się środek z okładką.

Przyjrzymy się teraz poszczególnym etapom prac introligatorskich.

I. Oprawa środka książki

W druku cyfrowym środek książki drukuje się zwykle w tzw. stosie. Poszczególne strony schodzą z maszyny w kolejności takiej, w jakiej pojawić się mają w gotowym produkcie. Proces ten przebiega podobnie jak w przypadku tradycyjnej domowej drukarki, gdzie arkusze wkłada się do podajnika, a urządzenie kolejno je pobiera i oddaje zadrukowane.

W offsecie druk odbywa się osobnymi arkuszami, a książkę można skompletować dopiero po zejściu z maszyny ostatniego arkusza. Jest to podyktowane tym, że z drukarki schodzą najpierw strony pierwsze, potem drugie, potem trzecie itd.

Ile stron można umieścić na jednym arkuszu drukarskim? Zależy to przede wszystkim od formatu wydawnictwa, jednak zasadniczo na jednym arkuszu mieści się więcej niż jedna strona książki. W uproszczeniu można przyjąć, że w prasie cyfrowej A3+ lub SRA3 można umieścić np.:

2 strony, jeśli książka ma format A4,

• 4 strony, gdy format to A5 lub
• 8 stron, jeśli format to A6 itd.

W praktyce proces ten jest bardziej skomplikowany, ponieważ oprócz liczby stron na arkuszu należy uwzględnić również obszary, które zostaną poddane obróbce (np. linie cięcia, marginesy itd.).

W druku offsetowym na jednym arkuszu drukowanym z tzw. pełnego formatu mieści się 16 kartek z książki, czyli łącznie 32 strony. Układane są one na arkuszu kolejno stronami od 1 do 32 i w taki sposób, aby po 4-krotnym złożeniu arkusza na pół powstała tzw. składka, w której paginy ułożone są po kolei. Proces ten odbywa się na specjalnej maszynie zwanej falcerką, stąd też określa się go falcowaniem. Składki uzyskane w wyniku falcowania kompletuje się ręcznie lub na specjalnych liniach. Potem logicznie się je łączy (czyli np. składkę ze stronami 1-32 ze składką ze stronami 33-64 itd.)

II. Oprawa okładki

Zarówno w druku cyfrowym, jak i offsetowym, okładkę książki albo czasopisma, przygotowuje się najczęściej na papierze o gramaturze wyższej niż gramatura materiału wykorzystywanego do zadruku środka. Ilość okładek, jaką można umieścić na arkuszu, zależy od formatu okładki oraz arkusza. Przykładowo na arkuszu SRA3 lub A3+ można umieścić obok siebie dwie okładki A5.

Jak już wspomnieliśmy, okładki są przygotowane osobno. Przed połączeniem ze środkiem książki poddaje się je najczęściej foliowaniu albo lakierowaniu (np. za pomocą lakieru wybiórczego UV na urządzeniu zwanym lakierówką UV). Następnie okładki są cięte do odpowiedniego rozmiaru na krajarce i przygotowywane do dalszego procesu oprawy.

III. Łączenie środka z okładką książki

Mamy już gotowy środek i okładki książki. Czas je ze sobą połączyć.

W przypadku publikacji w oprawie klejonej strony środkowe (blok książki) jest wklejany w okładkę na maszynie zwanej oklejarką. Książki w tego typu oprawie są flagową produkcją naszej drukarni internetowej, ponieważ wykonujemy je w technologii PUR, z wykorzystaniem specjalnego, mocnego kleju. Zapewnia on książkom wyższą odporność na zniszczenie i wypadanie stron, a także wygodę użytkowania, ponieważ książki otwierają się bardziej na płasko.  

Ostatnim etapem obróbki introligatorskiej jest cięcie trójnożne. Proces zawdzięcza swoją nazwę maszynie, na której się go przeprowadza (trójnóż). Dzięki niemu książki zyskują równe i gładkie krawędzie.

Trójnóż to specjalny stół obróbczy z trzema ostrzami, na którym ustawia się książkę. Pierwsze ostrze przycina górną krawędź książki, usuwając nierówności i nadmiar papieru. Drugie z ostrz w analogiczny sposób przycina krawędź dolną. Trzecie tnie krawędź przeciwną do grzbietu, nadając wydawnictwu idealnie proste i gładkie wykończenie. Taka obróbka zapewnia książce wysoką wartość estetyczną.

Podsumowanie

Droga książki do czytelnika jest długa i kręta. Składają się na nią prace projektowe, optymalizacyjne, druk oraz obróbka fizycznych egzemplarzy. Aby ją przejść, warto dysponować zapasami kreatywności, kompetencji oraz precyzji. Warto również mieć przy sobie specjalistów, którzy zapewnią Twoim materiałom szczęśliwe dotarcie do celu.

Szukasz doświadczonej drukarni, która zrozumie Twoje potrzeby i zadba o najwyższą jakość Twoich materiałów? Zapraszamy do współpracy! Drukujemy książki, notesy spiralowane, katalogi, teczki ofertowe i wiele innych. Naszą specjalnością są druk cyfrowy, druk offsetowy i druk wielkoformatowy (banery, roll-up).