Czy ebooki zastąpią książki? Tradycja kontra nowoczesność

Czytnik ebooków vs tradycyjne książki papierowe

Według oficjalnych danych Biblioteki Narodowej od 2008 roku czytelnictwo w Polsce utrzymuje się na poziomie poniżej 50%. W 2021 roku co najmniej jedną książkę przeczytało 38% Polaków, a blisko 5% z nich zadeklarowało lekturę w formie cyfrowej (e-książki). Nie zapytano przy tym, czy do digital readingu (czytania online, w wersji elektronicznej) wykorzystali e-booki, czy ekrany laptopów, komputerów stacjonarnych, czy może czytanie odbywało się na tablecie. Nie zmienia to faktu, że czytnik ebook staje się coraz popularniejszym towarzyszem wielu czytelników.

Czy na podstawie powyższych danych można się spodziewać, że za jakiś czas książki elektroniczne zastąpią te tradycyjne?

Należałoby rzec: Raczej nieprędko. Podobnie banery, bony i vouchery czy zaproszenia internetowe nie wyparły tych tradycyjnych.

Faktem jest, że elektroniczne książki z roku na rok zyskują na popularności. Wiele wydawnictw wydaje je obok wersji fizycznych. Niektórzy autorzy decydujący się na self-publishing publikują wyłącznie ebooku, co najczęściej podyktowane jest oszczędnościami. Trudno się jednak spodziewać, że miłośnicy tradycyjnych, papierowych form nagle je porzucą, przerzucając się na czytniki ebook. Częściej, chcąc iść z duchem czasu, łączą oba rozwiązania.

Czytnik ebook – zalety

Czytnik ebooków (lub: czytnik e-książek, e-czytnik, e-book reader) to urządzenie do wyświetlania, czytania i przechowywania tekstów w formie elektronicznej. Jego mały format wykorzystujący cyfrowe oprogramowanie gwarantuje 4 podstawowe korzyści.

Po pierwsze, czytanie bez ograniczeń – wirtualną biblioteczkę mamy zawsze przy sobie, mogąc do niej sięgać w każdym miejscu, o każdej porze;

Po drugie, ekonomię miejsca, którego ciągłego poszerzania wymaga gromadzenie książek tradycyjnych;

Po trzecie, oszczędność pieniędzy – elektroniczne książki czy czasopisma zwykle są tańsze od tradycyjnych z księgarni;

Po czwarte, ekologię – oszczędność papieru i zanieczyszczeń przemysłowych związanych z jego produkcją.

Sporo osób zastanawia się, czy czytniki ebooków nie pogarszają wzroku. Okazuje się, że lektura książek na dobrych czytnikach, których ekrany stworzono w technologii elektronicznego atramentu, sprawia, że nie emitują one szkodliwego światła. Czytanie na takich urządzeniach – w przeciwieństwie do lektury na m.in. wielu smartfonach czy laptopach – nie nadwyręża wzroku, a książkę odbiera się z komfortem czytania porównywalnym do obcowania z książką tradycyjną. Czy w związku z tym książka elektroniczna może skutecznie ją zastąpić?

Dla wielu osób kochających czytać – z pewnością nie.

Zalety tradycyjnych książek

Tradycyjna książka w wersji drukowanej angażuje więcej zmysłów niż wzrok. Zapach kartek czy możliwość dotknięcia faktury papieru to doznanie, jakich nie zapewni żaden czytnik e-booków.

Z badań przeprowadzonych w 2014 roku na norweskim uniwersytecie w Stavanger oraz University of Leicester w Wielkiej Brytanii wynika, że czytając wersję papierową książki, lepiej rejestrujemy tekst i zapamiętujemy jego treść. Ma to duże znaczenie zwłaszcza przy czytaniu pozycji naukowych.  

Wydania w formie tradycyjnej mają również wartość kolekcjonerską. Można cieszyć się lub pochwalić bogatą domową biblioteczką. Niektóre książki, podobnie jak obrazy czy płyty, z czasem stają się cenniejsze. Jeśli w mieszkaniu masz białego kruka lub bestseller dawno wycofany ze sprzedaży, rynkowa wartość tekstu może znacząco przekraczać tę, po której został nabyty.

Podsumowanie

Blisko dwie dekady temu większość z nas nie wyobrażała sobie, że kasety magnetofonowe i płyty CD będą wypierane przez formaty cyfrowe typu mp4 czy platformy streamingowe i zaczną mieć wartość głównie kolekcjonerską. Nie oznacza to oczywiście, że nikt dziś po te nośniki nie sięga (np. w samochodzie). Podobna sytuacja może w przyszłości czekać książki tradycyjne konkurujące (a może po prostu uzupełniane) z wersjami elektronicznymi.

Wyparcie tradycyjnych publikacji przez elektroniczne nastąpi nieprędko, a jeśli już, to prawdopodobnie nie w najbliższej przyszłości. Książki w wersji papierowej wciąż cieszą się uznaniem czytelników. Warto raczej korzystać z dobrodziejstw techniki i łączyć oba rozwiązania, zamiast wybierać pomiędzy jednym a drugim.