Czwórka tytułowa. Czym jest, co zawiera i jak ją zaprojektować?

Czwórka tytułowa książki – co to takiego?

Czwórka tytułowa książki to cztery pierwsze strony wnętrza (wkładu) książki. Umieszcza się na nich takie informacje jak m.in. tytuł książki, tytuł serii wydawniczej, imię i nazwisko autora, nazwę oraz dane wydawnictwa, rok wydania itp.

Czasami, gdy książki są mniejsze objętościowo (lub architektura książki nie jest skomplikowana), zamiast czwórki tytułowej może występować dwójka tytułowa. Zalicza się do niej jedynie strony 3. i 4. (strona kontrtytułowa i strona tytułowa), liczone jako strony 1. i 2. (karta przedtytułowa i karta kontrtytułowa). Poszczególne z tych stron opisaliśmy niżej.

Czwórkę i dwójkę tytułową określa się niekiedy również jako karty tytułowe. To swoiste wizytówki składane każdego drukowanego dzieła. Posiadają je nie tylko książki, ale i czasopisma, katalogi, materiały szkoleniowe i konferencyjne itp.

Zobacz też: Ile kosztuje wydanie książki krok po kroku?

Jakie są kolejne strony czwórki tytułowej?

Czteroczęściowa karta tytułowa zawiera następujące strony:

1. Strona przedtytułowa.
2. Strona kontrtytułowa.
3. Strona tytułowa.
4. Strona redakcyjna.

Przyjrzyjmy się, co może się na nich znajdować oraz czym się kierować, umieszczając poszczególne elementy na kolejnych kartach.

Czym jest strona przedtytułowa książki?

Określana również jako: przedtytuł, tytuł ochronny lub szmuctytuł (ostatnia z nazw wywodzi się z języka niemieckiego). Strona przedtytułowa z reguły zawiera dwa elementy: tytuł książki (całościowy lub skrócony w przypadku długich tytułów) oraz imię i nazwisko autora (czasami, w przypadku publikacji zbiorowych, imiona i nazwiska kilku autorów). Na stronie przedtytułowej mogą znajdować się także: tytuł wydawnictwa wielotomowego i numer tomu; nazwa serii; numer tomu w obrębie serii oraz znak (symbol) serii.

Karta przedtytułowa rozpoczyna wszystkie stronice dzieła (to tzw. front dzieła pełniący funkcję nie tylko promocyjną czy informacyjną, ale przede wszystkim ochronną). Czasami obok tytułu czy nazwisk pojawiają się na niej portret autora lub rozmaite ilustracje.

Jeśli Twoja publikacja do druku ma być wydana w twardej oprawie, zwróć uwagę na dwie istotne kwestie. Po pierwszej zadbaj o odpowiednią wyklejkę. Po drugie, ponieważ powierzchnia łączenia wyklejki z kartą przedtytułową zajmuje zwykle 5 milimetrów przy marginesie grzbietowym, przesuń tekst o tę odległość w kierunku marginesu zewnętrznego.

Strona przytytułowa – co zawiera?

Strona zazwyczaj pusta, inaczej określana również jako strona kontrtytułowa lub wakat. Jeśli nie jest pusta (zawiera informację albo grafiki), nosi nazwę frontyspis. Strona kontrtytułowa może współgrać ze stroną trzecią np. poprzez zdjęcie autora, spis jego dzieł, tytuł serii wydawniczej, zapowiedzi czy ozdobną ilustrację.

Na stronie przytytułowej mogą być ponadto wymienieni współtwórcy dzieła – redaktorzy naukowi, recenzenci, konsultanci – czy tytuł książki w obcym języku. Nazwę i tytuł serii wydawniczej dobrze jest umieszczać wtedy, gdy uzupełnione są innymi informacjami (np. wykaz opublikowanych pozycji z serii). Tytuł serii wydawniczej (bez wewnętrznych przyimków i spójników) składa się wielkimi literami.

Strona tytułowa – czym jest i co się na niej znajduje?

Strony tytułowe to wizytówki książek. Znajdują się na niej najważniejsze informacje dotyczące publikacji: imię i nazwisko autora (lub jego pseudonim) tytuł książki (w pełnym brzmieniu, wraz z podtytułem (opisem), jeśli występuje), nazwa wydawcy albo jego sygnet, a także data (rok) i miejsce wydania dzieła. Karta tytułowa może także informować, kto redagował albo tłumaczył konkretną pozycję.

7 dobrych praktyk projektowania strony tytułowej

• Projekt graficzny strony tytułowej powinien oddawać charakter dzieła.
• Układ graficzny poszczególnych elementów karty musi być czytelny, tzn. nie utrudniać odczytania najważniejszych informacji.
• Przy podawaniu kolejnych informacji warto zachować ogólnie przyjętą hierarchię: najpierw podawać autora, następnie tytuł, a pod nimi ewentualne inne dane dotyczące publikacji.
• Podając imię i nazwisko autora (lub autorów albo tłumacza), zachowujemy formę mianownikową (nieodmienioną).
• Poszczególne elementy karty tytułowej warto logicznie pogrupować.
• Dla publikacji wielotomowych, gdzie poszczególne publikacje mogą mieć kilku autorów, umieszcza się ich nazwiska pod tytułem dzieła oraz pod numerem tomu.
• W przypadku publikacji podzielonych przez autora na części każdą z nich można opatrzyć tytułem (np. Część I, Część II itp.) i wówczas potraktować je jako wewnętrzne karty tytułowe dzieła (strony recto).

Właściwie zaprojektowana strona tytułowa stanowi formę zaproszenia czytelnika do zapoznania się z treścią publikacji.

Co znajduje się na stronie redakcyjnej?

Strona redakcyjna, czyli czwarta (lub druga) strona publikacji to metryka książki z kompletem informacji wydawniczych i drukarskich dotyczących dzieła. Strona redakcyjna zawiera:

• dane o podstawie tłumaczenia;
• informacje o zastrzeżeniu praw autorskich (copyright);
• komplet informacji techniczno-wydawniczych (np. stopkę drukarską);
• międzynarodowy znormalizowany numer książki (ISBN – jeśli dzieło wydane będzie i w twardej, i w miękkiej oprawie, otrzyma dwa takie numery);
• nazwiska współautorów książki, których nie zamieszczono na stronie tytułowej (również autorów zdjęć, ilustracji, map)
• opis katalogowy CIP (Cataloguing in Publication), czyli opis bibliograficzny;
• uwagi o mecenasach dzieła.

Strona redakcyjna może posiadać również dane dotyczące: drukarni, rodzaju papieru użytego do wydrukowania dzieła czy źródeł finansowania publikacji. Informacje podawane na stronie redakcyjnej warto pogrupować w logiczne całostki, zachowując odpowiednie odstępy (jedno- lub dwuwierszowe) oraz styl składu nawiązujący do stylu tekstu głównego. Rozłożenie tekstu powinno odpowiadać układowi typograficznemu tekstu na sąsiedniej stronicy.

Stronę redakcyjną składa się zwykle krojem pisma takim samym jak tekst główny, jednak o ok. 2 punkty mniejszym (z wyjątkiem ISBN). W publikacjach naukowych, technicznych czy użytkowych niezwykle istotnym elementem karty redakcyjnej jest opis bibliograficzny. Jego skrócona wersja (opis bibliograficzny skrócony) zawiera jedynie elementy tytulatury niezbędne do identyfikacji utworu.

Podsumowanie

Poszczególne elementy czwórki tytułowej to: strona przedtytułowa, strona przytytułowa, karta tytułowa oraz strona redakcyjna. Każda z nich pełni rozmaite funkcje, od promocyjnej, przez ochronną, po informacyjną. Warto projektować je zgodnie z podstawowymi zasadami typografii.

Masz publikację gotową do druku? Szukasz doświadczonego i zaufanego partnera, który zadba o wysoką jakość? Skontaktuj się z nami już teraz.