Co to jest interlinia?

Interlinie a odstępy między wierszami - czy istnieje między nimi różnica?

Na początek przytoczmy kilka prostych definicji.

Zacznijmy od linii bazowej pisma. Jest to niewidoczna linia, na której "spoczywają" poszczególne litery. "y", "g" czy "j" mają tzw. wydłużenie dolne, wychodzące poza linię bazową. "Ogonki" znajdujące się w "ą" lub "ę" także wychodzą poza tę linię.

Analogicznie istnieje linia górna. To ona ogranicza poszczególne litery od góry. "K", "l", "f" czy "R" są zazwyczaj ograniczone linią górną w tym samym miejscu. Znaki diakrytyczne, np. niewielkie ukośniki w polskich majuskułach "Ć", "Ś" lub"Ź", wychodzą poza linię górną.

Z typograficznego punktu widzenia interlinia jest odległością pomiędzy dwoma sąsiadującymi wierszami tekstu. A ściślej rzecz ujmując, odległością pomiędzy linią bazową górnego wiersza i linią górną wiersza dolnego. Termin ten jest ściśle powiązany z tradycyjnym drukiem, wykonywanym za pomocą metalowych czcionek w najstarszych prasach drukarskich. Interlinię tworzono umieszczając pomiędzy wierszami niewielką, metalową wkładkę.

Obecnie, szczególnie w DTP (czyli w ogromnym uproszczeniu komputerowym przygotowaniu do druku), interlinia określa odległość pomiędzy dwiema liniami bazowymi w dwóch wierszach. Wydaje się, że stosowanie terminu "odstęp międzywierszowy" jest w tym przypadku lepszym rozwiązaniem; przecież "interlinia", jak wspomniano powyżej, oznacza odległość innego rodzaju. Tym niemniej potocznie stosuje się obydwa powyższe terminy zamiennie; interlinia straciła swoje pierwotne znaczenie i dziś określa odległość pomiędzy dwiema liniami bazowymi w dwóch sąsiadujących ze sobą wierszach.

Dlaczego tak się stało? Prawdopodobnie przez pierwszych tłumaczy popularnych, komputerowych edytorów tekstu, np. Microsoft Word. W programach tych to, co nazywamy dzisiaj interlinią, określone było terminem "leading". Słowo to oznacza odległość między liniami bazowymi w dwóch wierszach. Polscy tłumacze, prawdopodobnie nie chcąc komplikować nazewnictwa, zdecydowali się na prostą i stosunkowo intuicyjną "interlinię".

Czy odstępy między akapitami można określić mianem interlinii?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie.

Generalnie każdy może sobie nazywać odstępy między akapitami tak, jak jest mu wygodnie. Tym niemniej z edytorskiego puntu widzenia stosowanie terminu "interlinia" jest w tym przypadku nieścisłością. Dzieje się tak z przynajmniej dwóch powodów:
●    Interlinia z definicji jest odstępem między wierszami, a nie akapitami.
●    W DTP odległość między akapitami w tekście ustawia się inaczej, niż odległość pomiędzy poszczególnymi wierszami tego tekstu. Do tego celu służy zupełnie inne menu.

I chociaż zrozumiemy, gdy ktoś nam doradzi ustawić większą interlinię między akapitami, tak raczej nie powinno się stosować tego terminu do nazywania odstępu innego, niż pomiędzy wierszami.

Interlinia i odstępy między wierszami lub akapitami - jaka jest ich rola w tekście?

Nietrudno się domyślić, że to, jak będzie wyglądał tekst z interlinią, zależy przede wszystkim od rodzaju fontu, którym jest napisany. Gdy interlinia wynosi 1, poszczególne wiersze tekstu mogą stykać się ze sobą. Widać to doskonale chociażby w przypadku bardzo popularnego fontu Times New Roman. Jeżeli ustawimy w nim interlinię = 1, wydłużenia dolne liter w górnym wierszu będą się stykały ze znakami diakrytycznymi majuskuł (np. "Ś" czy "Ć") w wierszu dolnym. Analogicznie - jeżeli ustawimy interlinię = 2, pomiędzy sąsiadującymi wierszami znajdzie się odstęp o wysokości fontu. Dlatego odstęp pomiędzy wierszami musi być dopasowany w pierwszej kolejności do użytego kroju pisma.

W jakim jednak celu stosuje się interlinię? Odpowiedź jest bardzo prosta - aby tekst był bardziej czytelny. Odrobina światła pomiędzy wierszami znacznie ułatwia przyswojenie treści, a samo czytanie mniej męczy wzrok. Jest to szczególnie ważne w wydrukach reklamowych, których tekst powinien być tak łatwy do przyswojenia, jak jest to możliwe. Trudno sobie w ogóle wyobrazić profesjonalny druk wizytówek, druk plakatów czy wreszcie druk folderów zawierających tekst pozbawiony interlinii, zlewający się w jedną ścianę nieczytelnych liter. Rollupy, ulotki, książki czy różnego rodzaju katalogi także wymagają odpowiednio sformatowanego tekstu, przystępnego zarówno językowo, jak i wizualnie.

Poza tym wybierając interlinię warto pamiętać o kilku prostych zasadach:
1.    Odstępy pomiędzy wierszami w leadzie tekstu mogą być mniejsze, niż w jego głównej części. Jest to dość często spotykana praktyka.

2.    Jeżeli decydujemy się na jasny tekst znajdujący się na ciemniejszym tle, interlinia powinna być odrobinę większa, niż w typowym ciemnym tekście na jasnym tle.

3.    Interlinia również może być za duża. Zazwyczaj tekst, którego wiersze znajdują się od siebie zbyt daleko - tak się dzieje chociażby w przypadku wyżej wspomnianej interlinii o wartości 2 - będzie wizualnie nieatrakcyjny. Przy czym kolejny raz pamiętajmy o tym, że niektóre fonty, na przykład te imitujące pismo odręczne, mogą prezentować się estetycznie nawet z tak dużymi odstępami między wierszami.

Dlatego nie warto przywiązywać się do jednych ustawień interlinii. Dopasowujemy ją zarówno do stylu wybranego fontu, jak i do przeznaczenia wydruku. Daleko idące eksperymenty nie są w tym przypadku optymalnym rozwiązaniem, tym niemniej niewielkie modyfikacje raz wybranego ustawienia interlinii są jak najbardziej dopuszczalne.