Budowa książki w pigułce. Od podstaw do szczegółów

Budowa książki w pigułce. Od podstaw do szczegółów

Po lekturze naszego artykułu prawdopodobnie przyjdzie mu to z łatwością.

Wbrew pozorom budowa książki wcale nie jest skomplikowana. Mimo to pewne podstawowe pojęcia warto znać, by nie mylić np. bloku książki z jej okładką. W podziale najprostszym możemy rozbić strukturę książki na dwie grupy:
1.    wkład książki,
2.    elementy poza wkładem.

Wkład to nic innego jak blok książki. Na elementy poza wkładem składają się natomiast okładka oraz obwoluta książki. Rozbijmy teraz obydwa zbiory na mniejsze elementy, by dokładniej się im przyjrzeć.

Blok książki

Wśród laików blok książki zwykło się nazywać po prostu jej wnętrzem lub jeszcze prościej: stronami. Tymczasem zgodnie z terminologią introligatorską blokiem książki określa się zbiór trwale połączonych za pomocą szycia albo klejenia, zadrukowanych lub zapisanych arkuszy papieru, tworzących zwartą całość. Arkusze te najczęściej występują jako składki powstałe w wyniku złożenia odpowiednio zadrukowanego papieru.

Skoro mamy już za sobą krótką definicję, wymieńmy podstawowe składowe bloku książki:

• Karty tytułowe – czyli tzw. dwójka lub czwórka tytułowa (w przypadku tej drugiej dodaje się tzw. kartę przedtytułową), czyli pierwsze dwie lub cztery strony dzieła. Często zawierają jedną pustą stronę. Na kartach tytułowych zawarte są takie istotne dane jak m.in.: oznaczenie numeru wydania, przedtytuł (skrócony tytuł dzieła), nazwa i znak serii, imię i nazwisko autora oraz współautorów, imiona i nazwiska głównych współwydawców książki, rok i miejsce wydania książki, numer i tytuł tomu czy sygnet oraz pełna nazwa wydawcy.
• Materiały wprowadzające – to m.in. dedykacja, motto czy życiorys autora. Wszystkie takie materiały muszą bezwzględnie występować przed tekstem głównym.
• Tekst główny – zwarty lub podzielony na części: rozdziały, paragrafy, ustępy itp. – to tzw. właściwa treść dzieła.
• Materiały uzupełniające tekst główny – wszelkie aneksy, bibliografie, przypisy, tabele, tablice, indeksy itp.
• Materiały informacyjno-pomocnicze – pomagające uporządkować najważniejsze informacje związane z treścią. Typowe materiały pomocnicze to np. erraty, indeksy, słowniczek pojęć, spis treści, wykazy skrótów itp. Znajdować się mogą na początku albo na końcu książki.

Okładka książki

Okładką określamy zewnętrzną część jej oprawy, trwale połączoną z pozostałymi elementami za pomocą szycia albo klejenia. Okładka pełni funkcje: informacyjną, ochronną oraz promocyjną (perswazyjną). Zawiera zwykle: na froncie (karta przednia) – tytuł książki oraz imię i nazwisko autora, na tyle – notatkę o autorze, wydawnictwie oraz krótkie streszczenie dzieła czy fragmenty recenzji.

Więcej o zaletach książek w oprawie twardej i miękkiej dowiesz się z naszego artykułu: Rodzaje opraw książek – prosty przewodnik dla każdego. O wyborze poszczególnych typów decydują zwykle takie czynniki jak grupa docelowa, budżet na publikację, grubość czy wytrzymałość wkładu.

Wszystko to wpływa na fakt, że okładka jest przedmiotem opracowania graficznego, istotnym dla jej promocji oraz sukcesu.  To rodzaj wizytówki, którą promuje się autor oraz jego dzieło. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat projektowania okładek, koniecznie przeczytaj nasz praktyczny poradnik projektanta.

Do okładki zaliczamy również grzbiet książki. To jedna z jego bocznych powierzchni, w której sfalcowane arkusze zostały ze sobą zszyte albo sklejone. Do grzbietu oraz wewnętrznej strony okładki przyklejone są dwie wyklejki.

Istotnym elementem okładki książki bywa często obwoluta, czyli tzw. ochronna okładzina zakładana na okładkę właściwą. Wykonuje się ją zwykle z papieru lub tworzywa sztucznego. Obwoluta posiada dwa zagięte brzegi – to skrzydełka przednie oraz tylne, zachodzące na wewnętrzne strony okładzin książki.

Skrzydełka obwoluty pełnią przede wszystkim funkcję promocyjną. Umieszcza się na nich np.: część przednia – tytuł, podtytuł, personalia autora, przedmowę czy cytaty z książki; część tylna – fotografie, fragmenty recenzji, zdjęcie autora lub okładek innych jego książek.

Inne istotne pojęcia związane z książkami opisuje nasz słownik terminów poligraficznych i drukarskich.

Podsumowanie

Zgodnie z normą BN-73/7401-01 - Poligrafia: podstawowe nazwy i określenia, książka to wytwór poligraficzny liczący powyżej 48 stron. Warto dodać, że w odróżnieniu od czasopisma, ma ona charakter zwarty. Książkami nie są zatem zeszyty, katalogi czy notesy spiralowane.

Każda książka składa się z bloku oraz okładki, w skład których wchodzą inne, mniejsze elementy: karty tytułowe, materiały pomocnicze i informacyjne, tekst główny, obwoluta czy okładka. Myśląc o druku książek, warto skupić się zwłaszcza na tej ostatniej. To od jej projektu może w dużej mierze zależeć sukces naszego wydawnictwa.

Pamiętaj, że skład i konstrukcja książki bywają różne, zależą bowiem od jej rodzaju oraz specyfiki. Inaczej zbudowana będzie publikacja naukowa, inaczej natomiast powieść czy poradnik.

A może szukasz doświadczonego partnera, który zadba o wysoką jakość wydruku Twojego wydawnictwa? Zapraszamy do współpracy! Jesteśmy drukarnią stacjonarną i cyfrową, specjalizującą się w druku cyfrowym, offsetowym i wielkoformatowym. .

Data publikacji: 17.01.2023
Powrót na stronę główną: blog